Làm nghiên cứu sinh không chỉ là hoàn thành một luận án – đó là một hành trình dài, nhiều biến động, mang tính định hình cả sự nghiệp lẫn bản sắc cá nhân.
Trong khuôn khổ chuỗi webinar “Người Việt Trẻ Đi Ra Thế Giới”, Workshop #3 với chủ đề Doctoral Journey & Beyond: Research, Resilience & Career Readiness đã mang đến một buổi chia sẻ chân thực và truyền cảm hứng dành cho những ai đang chuẩn bị hoặc đang theo học tiến sĩ.
Với vai trò là host của chương trình, mình có cơ hội trò chuyện cùng hai diễn giả đặc biệt – những người đang sống trọn vẹn với hành trình học thuật của mình tại Việt Nam, Úc và Anh.
Trong số podcast hôm nay (và những số tiếp theo), mình sẽ tổng hợp những nội dung nổi bật và chân thực nhất từ buổi chia sẻ – từ áp lực vô hình trong quá trình làm PhD, cách giữ động lực, xây dựng năng lực nghiên cứu, đến các chiến lược nghề nghiệp hậu tiến sĩ.
🎙 Chủ đề hôm nay:
Một ngày làm nghiên cứu sinh – Tự do tuyệt đối và áp lực vô hình
Trải nghiệm từ chị Chu Khánh Linh – nghiên cứu sinh năm thứ tư tại University of Queensland (UQ), Úc
PhD không phải là “học tiếp”
Khánh Linh chia sẻ: Nhiều người – từ phụ huynh đến bạn bè – thường hình dung PhD như một bậc học tiếp theo, với lớp học, giáo viên, bài tập và kỳ thi. Nhưng thực tế lại khác xa.
“PhD thực chất là một hành trình vừa học vừa làm – không có lớp học bắt buộc, không ai giao bài tập, cũng không ai điểm danh.”
Toàn bộ tiến trình học tập và nghiên cứu gần như phụ thuộc hoàn toàn vào người học. Và điều đó – vừa là một đặc quyền, vừa là một thách thức lớn.
📚 Học thêm - Đặc quyền đi kèm trách nhiệm
Tại UQ, nghiên cứu sinh có thể đăng ký miễn phí các khoá học thuộc bất kỳ khoa nào nếu có liên quan đến nghiên cứu của mình.
Ví dụ, Linh - với hướng nghiên cứu thiên về định lượng - đã đăng ký học một khoá về thống kê nâng cao tại Business School. Tuy nhiên, chính sách hiện nay của trường yêu cầu nghiên cứu sinh phải:
Nộp đầy đủ bài tập
Kết quả sẽ được ghi vào bảng điểm chính thức
Điều này khiến việc học thêm trở thành “con dao hai lưỡi”: nếu tận dụng tốt, bạn sẽ nâng cấp đáng kể kỹ năng nghiên cứu; nếu không, đây có thể trở thành gánh nặng lớn về thời gian và tinh thần.
🤝 Người hướng dẫn - Mảnh ghép then chốt
Không có lớp học, không có bài kiểm tra - vậy ai theo sát tiến độ của bạn? Câu trả lời: người hướng dẫn (supervisor).
Trong năm đầu tiên, Linh gặp người hướng dẫn mỗi tuần. Sau đó, tuỳ theo mức độ tự chủ, tần suất giảm xuống còn:
2 tuần/lần
hoặc 1 tháng/lần
“Supervisor có thể huỷ họp nếu thấy không cần thiết hoặc thầy/cô quá bận. Khi đó, sự chủ động từ phía nghiên cứu sinh là bắt buộc.”
Linh nhấn mạnh: “Đừng chờ người hướng dẫn gọi bạn. Nếu đang gặp khó khăn, hãy chủ động gửi email và đề xuất buổi gặp.”
⏰ Tự do tuyệt đối - Không ai nhắc, cũng không ai kiểm soát
Một trong những điểm nổi bật nhất của hành trình PhD là sự tự do hoàn toàn về thời gian và không gian làm việc:
Bạn có thể làm việc từ 7h sáng… hoặc từ 12h trưa
Có thể làm tại văn phòng, ở nhà, hoặc… về Việt Nam 3 tháng (như Linh từng làm)
Miễn là bạn nộp đúng tiến độ và vẫn họp với người hướng dẫn đều đặn
Tuy nhiên, sự tự do này đi kèm áp lực lớn:
“Không ai nhắc bạn làm việc, không ai kiểm soát bạn mỗi ngày. Nhưng cũng không ai biết khi bạn trì trệ.”
PhD buộc người học phải:
Tự tạo kỷ luật cá nhân
Tự đo lường tiến độ
Và quan trọng nhất: chủ động tìm kiếm hỗ trợ khi cần
🎯 Kết luận:
Câu chuyện của Khánh Linh không nhằm “tô hồng” hay “dọa dẫm” con đường học thuật mà để mở ra những góc nhìn đa chiều, thực tế và nhân văn về hành trình làm nghiên cứu sinh.
Làm PhD, giảng dạy đại học, theo đuổi học thuật là một con đường đáng giá. Nhưng nó không dành cho những ai chỉ tìm kiếm một lối đi dễ dàng. Bạn sẽ cần:
Kiên nhẫn
Kỷ luật
Kỹ năng
Và cả một hệ sinh thái hỗ trợ
Hy vọng những chia sẻ trong podcast này sẽ mang đến cho bạn: dù đang cân nhắc học PhD, bạn mới bắt đầu hay ở giữa hành trình PhD , hay đơn giản chỉ là tò mò - sẽ có một nguồn cảm hứng và động lực để tiếp tục khám phá con đường học thuật.
Mời bạn đón đọc phần tiếp theo trong chuỗi “Doctoral Journey & Beyond” – nơi chúng mình cùng nhau bóc tách những lớp áp lực, kỳ vọng, và cả ánh sáng rọi vào tương lai hậu PhD ở podcast tiếp theo nhé!
Bạn muốn nhận thông báo khi số tiếp theo lên sóng? Đừng quên đăng ký nhận bản tin nhé!
Share this post